اصطلاح وام مضاربه بانکی به شکلی از قرارداد تجاری اشاره دارد که در آن یکی از طرفین سرمایه و دیگری تلاش شخصی می آورد. سهم متناسب در سود با توافق دوجانبه تعیین می شود. اما ضرر، در صورت وجود، فقط بر عهده صاحب سرمایه است، در این صورت کارآفرین چیزی برای کار خود دریافت نمی کند. سرمایه دار به عنوان «ربال» و کارآفرین به عنوان «مدیر» شناخته می شود. به عنوان یک تکنیک تامین مالی که توسط بانک های اسلامی پذیرفته شده است، قراردادی است که در آن تمام سرمایه توسط بانک اسلامی تامین می شود در حالی که تجارت توسط طرف مقابل اداره می شود. سود به نسبت های از پیش توافق شده تقسیم می شود و زیان در صورت وجود، مگر اینکه ناشی از سهل انگاری یا نقض مفاد قرارداد توسط «مدیر ها» باشد، به عهده بانک اسلامی است. بانک این ضرر را به سپرده گذاران منتقل می کند.

مضاربه در الگوی بانکی

در الگوی نظری بانکداری اسلامی مضاربه تکنیکی پیشنهاد شده است که زمینه را برای سازماندهی مجدد اسلامی بخش بانکداری تجاری فراهم می کند. در عمل واقعی بانکداری اسلامی، مضاربه پیشرفت چندانی در سمت دارایی ترازنامه نداشته است، اگرچه در سمت بدهی بانک های اسلامی مضاربه وجوه را در حساب های سرمایه گذاری می پذیرند. مضاربه بیشتر به انگلیسی به اشتراک سود و زیان ترجمه شده است.

در عقد مضاربه شریک ضرر نیست. تقسیم سود و زیان توصیف دقیق تری از قرارداد مشارکه است. عقد مضاربه را بهتر می توان با عبارت مشارکت در سود نشان داد مضاربه عقدی اسلامی است که در آن یکی از طرفین پول را تأمین می کند و دیگری مدیریت را برای انجام یک معامله خاص انجام می دهد. طرف تامین کننده سرمایه را صاحب سرمایه می گویند. طرف مقابل به عنوان کارگر یا نماینده ای که در واقع کسب و کار را اداره می کند، نامیده می شود. در فقه اسلامی وظایف و مسئولیت های مختلفی برای هر یک از این دو محول شده است

در اصل، مالک سرمایه حق مداخله در مدیریت شرکت تجاری را که انحصاراً به عهده نماینده x است، ندارد. با این حال، او حق دارد چنین شرایطی را مشخص کند که مدیریت بهتر پول او را تضمین کند. به همین دلیل است که گاهی مضاربه را شراکت خواب می نامند. از خصوصیات مهم مضاربه، ترتیب تقسیم سود است. سود قرارداد مضاربه ممکن است به هر نسبتی که از قبل بین طرفین توافق شده باشد تقسیم شود. با این حال، ضرر به طور کامل بر عهده صاحب سرمایه است. در صورت تلف، زیان نقدی متحمل صاحب سرمایه می شود و عامل ثواب زحمات خود را از دست می دهد. مضاربه می تواند فردی یا مشترک باشد.

بانک های اسلامی مضاربه را در هر دو شکل آن انجام می دهند. در مورد مضاربه انفرادی، یک بانک اسلامی به یک سرمایه گذاری تجاری که توسط شخص یا شرکتی اداره می شود بر اساس تقسیم سود، تأمین مالی می کند. مضاربه مشترک ممکن است بین سرمایه گذاران و بانک به صورت مستمر باشد. سرمایه گذاران وجوه خود را در صندوق ویژه نگهداری می کنند و حتی بدون انحلال عملیات تامین مالی که به مرحله تسویه نهایی نرسیده اند، سود را تقسیم می کنند. بسیاری از صندوق های سرمایه گذاری اسلامی بر اساس مضاربه مشترک فعالیت می کنند.

تسهیلات و وام مضاربه بانکی

این وام به بازرگانان و فعالان تجاری داده می شود و توسط همه بانک ها چه خصوصی و چه دولتی داده می شود و فقط به بازرگانان داخلی و خارجی که  کار آن  ها باعث ورود  ارز به کشور و رونق تجارت داخلی افزایش می یابد داده می شود.  در کل این وام به صادرکنندگان و تجاری که در داخل فعالیت دارند تعلق می گیرد و به واردکنندگان داده نمی شود و قانون مضاربه بین عامل و صاحب مال نوشته میشه در این قرارداد عامل با صاحب مال به داد و ستد می پردازند و در مقابل این کار به نسبت سودی که دریافت می شود درصدی با وی شریک خواهد شد البته اگر سودی داشته باشیم این سود به دارنده مال همان پای قرارداد داده میشود .اما تعریف دیگر آن از زبان بانکی ست مضاربه یعنی اینکه قراردادی بین بانک مبلغی را در اختیار شخص حقیقی یا حقوقی می دهد و این مبلغ وام هم به صورت یکجا به هم به صورت تدریجی به فرد وام گیرنده داده می شود.

وام مضاربه ای بانک ها 

این وام  بر اساس مقدار سود وام متفاوت است ولی بانک های خصوصی مبلغ هایی بیشتر می دهند در زیر به شرح وام مضاربه توسط بانک را توضیح می دهیم:

بانک ملت :برای دریافت این وام توسط بانک ملت فرد حقیقی یا حقوقی به شعبه مدنظر خود مراجعه کرده و درخواست خود را به همراه تمام مدار کات مورد نیاز ارائه می دهد بعد توسط مراجع ذیصلاح این وام بررسی و تصویب می شود در مرحله بعدی بعد از اینکه درخواست متقاضی وام تایید شد از شخص وثیقه می گیرند و قرارداد وام مضاربه بسته می شود اما در مرحله آخر چکی که برای این وام داده شده است به تصویب می رسد و صادر می گردد.

وام مضاربه بانک سپه: بعد از اینکه وام را ثبت نام کرید بانک سپه مواردی را مورد بررسی قرار می دهد از جمله این موارد: سابقه کاری فرد، وضعیت مالی فرد یا شرکت، پرداخت های های قبلی و مراودات تقاضا دهنده مورد بررسی قرار می گیرد این موارد برای اینکه بانک متوجه شود آیا فرد یا شرکت می تواند از مبلغ پول و سود آن را پرداخت نماید یا خیر.

 وام مضاربه بانک ملی:

تمامی افراد و اشخاص حقیقی یا حقوقی که در قسمت های خدمات و بازرگانی در حال خدمت رسانی به جامعه هستند و در بانک ملی صاحب حساب هستند می توانند در بانک ملی برای دریافت وام مضاربه ثبت نام نمایند بعد از این که متقاضی درخواست وام را داد و نوبت به بانک می رسد و باید بررسی های لازم را انجام دهند.

شرایط ثبت نام :

ابتدا در بانک درخواست ما را ثبت میکند سپس بانک حساب جاری و کارکرد شما را مورد بررسی قرار می دهند همچنین بانک اطلاعاتی در مورد شرکت از جمله مقدار سرمایه مورد نیاز، مقدار پولی که از فروش محصول به دست می آید، سود پیش بینی شده، میزان تجربه فرد را بررسی می کند اگر وام هایی که قبلا گرفته بودید اقساط آن را به درستی و سر موقع پرداخت کرده باشید بعد از ۱۵ روز مبلغ وام به حساب شما واریز خواهد شد قبل از اینکه بانک قراردادی را شما ببندید ابتدا به بررسی شرایط موضوع مضاربه و اصل سرمایه و سود سرمایه در زمان مضاربه قابل برگشت است را مورد بررسی قرار می دهد معمولا آنها تا ۷۰ درصد مبلغ کارشناسی متر و ۶۰ درصد ملک اداری و ۵۰ درصد ملک تجاری وام به تقاضا دهندگان میدهد.

مدارک مورد نیاز برای دریافت وام مضاربه بانکی

خواسته متقاضی باید ثبت شود ،پروانه کسب جواز های شغلی معتبر باید داشته باشد،اصل  و تصویر شناسنامه باید داده شود، کپی سند ملک یا مکانی که میخواهیم اجاره کنیم برای کسب و کارمان، خواسته متقاضی وام ثبت شود، تصویر شناسنامه همه مدیران شرکت ،جواز های لازم و مورد نیازشغل مورد نظر ،اظهارنامه مالیاتی، اساسنامه ،زمان تاسیس شرکت، آخرین ورژن تغییراتی که در شرکت انجام شده و در روزنامه درج شده است، صورت های مالی شرکت ،جوازهای صنفی معتبر،

 مقررات اعطای تسهیلات

وام باید توسط بانک به صورت یکجا نقدی یا طی چند مرحله در دوره های ۳ و ۶ و ۹ و ۱۲ ده ماهه در اختیار فرد حقیقی یا حقوقی قرار بگیرد، معاملات مضاربه فقط در تجارت اجناسی است که خرید و فروش می شوند و به کالاهایی که نیاز به تغییرات در ظاهر آنها نیست قابل اجرا میباشد ،کالاهایی که وام مضاربه به آن تعلق می گیرد باید ضروری و مورد استفاده اکثریت باشد ،زمان قرارداد از این وام حداکثر یک سال از زمانی که قرارداد بسته می شود تا تسویه کامل قرارداد است، وام مضاربه فقط برای واردات داده می شود اما این واردات برای بخش خصوصی مجاز نیست، هزینه هایی که وام مضاربه می پردازد شامل قیمتی که کالا خرید می نماییم هزینه های حمل و نقل کالا و بسته بندی انبارداری بیمه و حق ثبت سفارش کالا و غیره است که تمامی این هزینه ها بر عهده مشتری میباشد.

 شرایط بازپرداخت اقاسط وام مضاربه بانکی

در تمامی بانک ها چه خصوصی و عمومی متفاوت هستند که سود بانکهای دولتی میگیرند بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است ولی این نرخ سود در بانک های خصوصی بالای ۲۰ درصد است .همچنین ناگفته نماند که بازرگانان بیشتر دوست دارن از بانک های خصوصی وام  بگیرند زیرا مبلغی که وام میدهند بالاتر از بانک های دولتی است وامهای مضاربه از کسی که وام را میگیرد مبلغ را به صورت یکجا بعد از یک سال باید پرداخت کنند و سود این مبلغ هم بر اساس مدت زمانی که می خواهم پرداخت کند محاسبه و پرداخت می شود البته بازپرداخت اصل پول به صورت یکجا می باشد ولی سود این وام به صورت ماهانه باید پرداخت شود در نتیجه اگر بتواند به جای وام یک ساله وام ۹ماه مضاربه بگیرد به نفعتان تمام میشود.