یکی از شرایطی که بانک ها به مشتریان خود به جهت اخذ تسهیلات پیشنهاد می کنند، سپردن انواع وثیقه به بانک است. این وثیقه می تواند ملک، سهام، ضمانت نامه،  اوراق مشارکت، چک و یا سفته باشد. نوع وثیقه بانکی توسط بانک مربوطه و متناسب با تسهیلات درخواست شده، تنظیم می شود. این وثیقه تا زمان پرداخت کامل اقساط بازپرداخت نزد صندوق بانک باقی خواهد ماند. پس از واریز کامل وجه در نظر گرفته شده، فرد می تواند برای آزاد کردن وثیقه از بانک، با ارائه یک نامه و مدارک مربوط به تکمیل مراحل بازپرداخت درخواست خود را به مسئولین بانک انتقال دهد. توجه داشته باشید که دریافت وثیقه توسط بانک، صرفا یه جهت اطمینان از بازپرداخت اقساط وام اعطا شده صورت می گیرد. در ادامه به توضیحات جامع تری در رابطه با وثیقه برای اخذ تسهیلات می پردازیم.

انواع وثیقه بانکی

به جهت اینکه همه افراد با هر شرایطی بتوانند از تسهیلات بانکی استفاده کنند، انواع مختلفی از وثیقه و ضمانت نامه ها در نظر گرفته شده.

  • اخذ تامین مناسب توسط بانک، به این شکل انجام می شود که فرد هنگام مراجعه به بانک وثیقه ای ارائه می دهد و یا برای ترهین مالی اقدام می کند. در این صورت بانک می تواند با اتکا به این مدارک اقدام به اعطای تسهیلات بانکی به این فرد کند. نهایتا پس از پایان مراحل بازپرداخت وام مذکور، فرد می تواند برای دریافت وثیقه خود اقدام نماید.
  • یکی از رایج ترین انواع وثیقه، وثیقه اموال غیر منقول مثل سند ملک می باشد. این پروسه به این صورت می باشد که متقاضی محترم برای اخذ تسهیلات مورد نظر، با توجه به شرایط ارائه شده توسط بانک، باید سند ملک خود را نزد بانک به عنوان وثیقه قرار دهد. متقاضی می تواند پس از پایان مراحل بازپرداخت، برای دریافت سند ملک اقدام نماید.
  • یکی دیگر از انواع وثیقه ها برای دریافت تسهیلات بانکی، اموال منقول فرد می باشند. این نوع وثیقه شامل انواع مختلفی می شود و برای افراد با شرایط مختلف امکان استفاده را فراهم می کند. از مهم ترین انواع این وثیقه می توان به اوراق مشارکت، سپرده بلند مدت، ضمانت نامه بانکی و یا حتی سهام اشاره کرد.
  • نوعی دیگر از وثیقه که امروزه توسط قشرهای مختلف جامعه برای اخذ تسهیلات بانکی مورد استفاده قرار می گیرد، اسناد تجاری هستند. این اسناد عبارتند از چک و سفته که با وثیقه قرار دادن آنها می توانید برای دریافت وام بانکی اقدام فرمایید.

شرایط وثیقه گذاشتن

همانطور که گفته شد وثیقه بانکی انواع مختلفی دارد. از اموال غیر منقول همچون اسناد ملک و املاک گرفته تا اموال منقولی همچون سپرده ها و سهام ها، می توان به عنوان وثیقه در گرو بانک گذاشت. اما باید توجه کنید که اخذ وام بانکی حتی با وجود وثیقه گذاشتن، شرایط خاص خود را دارد و فرد متقاضی باید واجد شرایط ذکر شده توسط بانک باشد.

شرایط وثیقه گذاشتن برای اموال غیر منقول به این شکل است که فرد ابتدا باید اقدام به انعقاد قرارداد رهن با بانک نماید و ملکی که به نام خود یا اقوام درجه یک او است را به بانک معرفی کند. این ملک باید آزاد باشد و در رهن بانک دیگری قرار نگرفته باشد. همچنین ملک توسط متخصصین بانک ارزیابی قیمت خواهد شد تا ارزش آن با تسهیلات درخواست شده در یک تراز قرار گیرند.

شرایط وثیقه گذاشتن در خصوص سپرده های بانکی اینگونه است که مدت زمان سپرده های بلند مدت، حتما باید حداقل یک سال باشد و تاریخ سر رسید آن، پس از سر رسید وام باشد. دقت کنید که بانک مبلغ سپرده را مسدود می کند و در طی این مدت فرد نمی تواند از این سپرده برداشتی داشته باشد.

شرایط ارائه وثیقه در خصوص اسناد تجاری نیز به این صورت است که چک باید به اسم فرد متقاضی نوشته شود و در وجه بانک و به روز، امضا شود . تنظیم این چک در وجه بانک باید بدون هیچگونه قلم خوردگی ای صورت گیرد.

مراحل سپردن وثیقه به بانک

طبق ماده ۷۷۱ قانون مدنی، عقد رهن موجب می شود قرد بدهکار وثیقه و یا تضمینی را به طلبکار دهد. در این قرارداد شخص گیرنده تسهیلات راهن و بانک بعنوان مترهن شناخته می شود. اما در اینجا سوالاتی مطرح می شود. اینکه مراحل وثیقه قرار دادن به منظور دریافت تسهیلات به چه صورت و ترتیبی هستند و آیا از پیچیدگی و دردسرهای زیادی برخوردارند؟ فرد متقاضی برای ترهین اموال خود به بانک چه مراحلی را باید طی کند؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که فرد متقاضی ابتدا باید به بانک مورد نظر مراجعه کرده و با مطالعه تسهیلات ارائه شده توسط بانک و تطابق شرایط خود با شرایط ذکر شده برای هر یک از تسهیلات، برای اخذ وام اقدام فرماید. در اینجا اگر شخص واجد شرایط لازم برای دریافت تسهیلات مورد نظر باشد، قراردادی تنظیم خواهد شد و با در نظر گرفتن شرایط تسهیلات فرد باید اقدام به ارائه وثیقه ای همچون سند ملک، سهام، چک، سفته و… به بانک کند.

بانک برای اطمینان حاصل کردن از صحت و اصل بودن وثیقه، ان را توسط متخصصین مورد بررسی قرار می دهد. در این زمان اداره ارزیابی بانک و کارشناسان مربوطه، موظف هستند که یک گزارش ارزیابی تنظیم کنند و ارزش وثیقه را مورد سنجش قرار دهند. در صورتی که ارزش وثیقه مذکور با تسهیلات مورد نظر فرد متقاضی مطابقت داشته باشد، مهر تایید کارشناسان در گزارش ارزیابی وثیقه، فرد متقاضی را به دریافت وام یک قدم نزدیکتر می کند.

در ادامه توجه داشته باشید که تا پایان اجرای تعهدات لازم و بازپرداخت کامل اقساط بانک، وثیقه نزد بانک باقی خواهد ماند. در صورت اتمام قرارداد رهن و یا تکمیل بازپرداخت اقساط، فرد می تواند اقدام به فک رهن کند و برای دریافت وثیقه ای که نزد بانک قرار داده درخواستی تنظیم کند تا در اسرع وقت و پس از تکمیل مراحل اداری، آن را دریافت کند.

مراحل آزاد کردن وثیقه از بانک

دریافت تسهیلات مختلفی همچون وام مسکن، وام ازدواج، وام اشتغال و… نیازمند ارائه وثیقه و یا تضمین نامه ای به بانک است که فرد بدهکار را ملزم به پرداخت اقساط وام به طور کامل و سر موعد کند. فرد متقاضی برای دریافت تسهیلات می تواند وثیقه هایی همچون سند ملک، سند تجاری و یا اوراق مشارکت و سهام را نزد بانک قرار دهد و پس از ترهین اموال به بانک، تسهیلات مورد نظر خود را دریافت کند. قرارداد رهنی که تنظیم خواهد شد تا پایان مراحل بازپرداخت و به جا اوردن تعهدات ذکر شده، ادامه خواهد داشت. در صورتی فرد در پرداخت اقساط وام و اجرای تعهدات خود کوتاهی کند، بانک می تواند پس از ابلاغ به وی و انتقال اخطارهای لازم از طریق مختلف، اقدام به وصول مطالبات خود کرده و حتی در صورت ادامه این وضعیت، اقدام به برگزاری مزایده و فروش ملک کند.

سوالی که مطرح می شود این است که در صورت به جا اوردن تمامی تعهدات توسط فرد بدهکار و پرداخت تمامی اقساط، نحوه آزاد کردن وثیقه چگونه خواهد بود؟ و فرد چه مراحلی را برای آزاد کردن وثیقه خود باید طی کند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که آزاد کردن وثیقه و فک رهن به دو صورت امکان پذیر می باشد. در روش اول فرد با سپرده گذاری می تواند برای آزاد کردن وثیقه اقدام کند. در این روش فرد مبلغی حدود ۱۱۰ درصد مانده بدهی خود را در همان بانک سپرده گذاری کرده و برای دریافت و آزاد کردن وثیقه مذکور اقدام می نماید. در روش دوم فرد پس اط تسویه حساب کامل با بانک و پرداخت تمامی اقساط ذکر شده در قرارداد، قادر به تنظیم درخواست برای آزاد سازی وثیقه خواهد بود. طبق قانون بانک پس از حصول شرایط مطلوب و لازم، برای آزاد سازی وثیقه این فرد مراحل تکمیلی را انجام می دهد. در غیر این صورت فرد ملزم به اقدام برای طرح دعوی الزام خواهد بود که در ادامه به توضیحاتی درباره این طرح خواهیم رسید.

طرح دعوای الزام به فک رهن

دعوای الزام به فک رهن در مواردی صورت می گیرد که با وجود پرداخت کامل اقساط رهن توسط فرد گیرنده تسهیلات به بانک، مترهن از آزاد سازی وثیقه وی خودداری می نماید. در این صورت فرد باید برای تنظیم دادخواست از طریق دفاتر الکترونیکی قضایی اقدام نماید و با ارائه مدارکی در خصوص مالکیت وثیقه و بازپرداخت کامل اقساط، پس از پرداخت هزینه دادخواست و دادرسی که حدود ۳.۵ درصد خواسته وی بوده، برای اخذ وثیقه خود تلاش کند. مدارک لازم برای طرح دعوای الزام به فک رهن عبارتند از؛ دادخواست تنظیم شده در خصوص دعوا، نام کاربری و رمز عبور سامانه ثنا، مدارک مثبت مالکیت وثیقه و امتناع مترهن از فک رهن قرارداد، مدارک لازم برای تضمین اتمام مراحل بازپرداخت و پرداخت تمامی اقساط وام دریافت شده و قرارداد رهن. ثبت این دادخواست برای فرد متقاضی هزینه هایی همچون هزینه برگ دادخواست، هزینه دادرسی و هزینه خدمات ثیت و ارسال دادخواست دعوی الزام یه فک رهن، به دنبال خواهد داشت. در پایان ثبت این دادخواست، پس از انجام بررسی های لازم توسط کارشناسان قضایی و به نتیجه رسیدن اقدامات لازم، فرد می تواند برای فک رهن و آزاد سازی وثیقه خود از بانک مربوطه، به راحتی و طبق مراحل همیشگی اقدام نماید.